Trabzon
TRABZON EKONOMİSİ
Trabzon ilinin ekonomisi tarıma dayanır. Faal nüfusun % 65’i tarım, hayvancılık, balıkçılık, avcılık ve ormancılıkla geçinir. Trabzon ilinin toplam yüzölçümü 4685 km2’dir. İl topraklarının %30’u dağlık, %60’ı kıyıdan içeriye doğru gidildikçe yükselen engebeli bir arazi, %10 ise düzlüktür. Trabzon 468.500 ha’lık toplam arazisinin %23’ünde tarım yapılmakta, %24’ü çayır – mera, %39’u orman, %14’ü ise ürün getirmeyen boş arazidir.
TARIM
Trabzon ilinin iklim şartları sanayi bitkilerinin üretimine çok elverişlidir. Ekime elverişli alanları az olmakla beraber ekonomik olarak yetiştiriciliği yapılan ürünlere bakıldığında, işlenen arazilerin %44’ü ile Fındık ilk sırayı almaktadır. İkinci sırada Mısır (%28), üçüncü sırada Çay (%15), dördüncü sırada ise Patates (%7) gelmektedir. Tütün, sebze, kuru fasulye, yem bitkileri ve arpa ise geri kalan %6’lık alanda yetiştirilen ürünlerdir.
İç tüketime yönelik yetiştirilen önemli sebzelerden birisi de pazıdır. Doğadan toplanarak tüketilen ısırgan otu, semizotu, tomara, lafir tepesi vb bitkiler bolca tüketilenler arasındadır.
Trabzon’un deniz kıyısı boyunca sıralanan ilçelerinden batıya doğru fındık üretimi ağırlık kazanırken Rize’ye yakın doğu ilçelerinde çay yetiştiriciliği ağırlık kazanmaktadır.
Fındığın getirisinden memnun olmayan üreticiler farklı arayışlara girmiş, kivi, örtüaltı sebzecilik, çilek, bodur meyve (elma, kiraz vb), ceviz, Trabzon hurması, ahududu, böğürtlen gibi ürünleri yetiştirmeye başlamışlardır.
Son yıllarda tüketicilerin tercih ettiği organik ürünlerin üretimi Trabzon’da da hızla yapılmaya başlanmıştır. Organik olarak fındık, çay ve bal üretimi yapılmaktadır. Ancak henüz çok yaygınlaşmamıştır.
Trabzon ılıman iklim özelliğinden dolayı birçok meyve türünün yetiştirilmesine uygundur. Turunçgiller (mandarin, limon, portakal), elma (laz elması, yorma elması, kabak elması), armut (kuş armudu, eğrisap armudu), ayva, erik, kiraz, şeftali, incir, Trabzon hurması, ceviz, kestane, çilek, ahududu ve böğürtlen yetiştiriciliği yapılan meyvelerdir. Trabzon’un yöresine özgü meyvesi karayemiş ve kokulu üzüm (isabella) halkın vazgeçilmez meyvelerindendir.
HAYVANCILIK
Trabzon’un iklim şartları hayvancılığa çok müsaittir. Bol yağış sebebiyle otlaklar (mera ve çayırlar) her zaman gür otlarla kaplıdır. Trabzon’da hayvancılık, çiftçiler için önemli bir geçim kaynağıdır. Dağınık ve dar, buna karşılık oldukça engebeli alanlara yerleşmiş bulunan köylerde çiftçiler ancak 3 -4 baş hayvan besleyebilecek olanaklara sahiptir. Kışları ahırlarda geçiren hayvanlar yazın yaylalara çıkartılmaktadır.
Hayvancılık daha çok süt ve süt mamulleri üretimine yönelik olarak yapılmakta ve daha çok büyükbaş hayvan beslenmektedir. Ancak Trabzon’da kaliteli kaba yem açığı bulunmaktadır. Bu açığın karşılanabilmesi ve hayvancılığın cazibeli hale gelebilmesi için çayır ve mera alanlarının ıslahı ile yem bitkileri ekim alanlarının artırılması önem arz etmektedir. Ayrıca küçükbaş ve büyükbaş hayvan barınakları, hayvan refahı için yetersiz durumdadır.
Yine de Trabzon ilindeki hayvan sayısında son yıllarda artış gözlenmektedir. Sığır, koyun, kıl keçisi ve kümes hayvanı beslenir. Arıcılık gelişmektedir. Arıcılık faaliyetlerine yön vermesi ve geliştirmesi kapsamında bal ormanları kurulmaktadır. Bu kapsamda; 399 he alanda Fol Deresi Bal Ormanı ve 70 he alanda Oğuz Bal Ormanı kurulmuştur.
SU ÜRÜNLERİ
Su ürünleri ve balıkçılık sektörü hem birincil protein kaynağı olarak insan sağlığı ve beslenmesi açısından hem de ticari bir iş kolu ve geçim kaynağı olarak Trabzon’da önemli bir yere sahiptir. Türkiye’de toplam su ürünleri üretiminin yaklaşık 2/3’ü Doğu Karadeniz Bölgesi’nde gerçekleştirilmekte olup Trabzon ili bu alanda ön plana çıkmaktadır. Burada en önemli ürün bölgedeki avlanma miktarının yaklaşık %75’ini teşkil eden HAMSİ olmuştur. Hamsiyi sırasıyla İstavrit (kıraça), çaça, palamut – torik, mezgit ve lüfer takip etmektedir. Deniz salyangozu da yüksek miktarlarda avlanmaktadır.
Kültür balıkçılığı da bölgede yüksek bir potansiyel taşımaktadır. Doğu Karadeniz’deki (Samsun, Ordu, Artvin, Gümüşhane ve Rize) kültür balığı yetiştiriciliğinin kapasitesinin yarısından fazlası Trabzon’a aittir. Bu işletmelerin büyük çoğunluğu dere ve ırmak üzerindedir. Bu işletmelerde yaygın olarak Gökkuşağı Alabalığı, Levrek, Çipura, Karadeniz Alabalığı yetiştiriciliği yapılmaktadır.
ORMANCILIK
Trabzon ili orman varlığı bakımından oldukça zengin sayılır. 200.000 hektar ormanlık ve 10.000 hektar fundalık saha vardır. İl dâhilinde 2300 m yüksekliğe kadar ormanlar bulunur. Yükseklerde iğne yapraklı, alçaklarda geniş yapraklı ağaçlara rastlanır. Ormanlarda en çok çam, ladin, köknar, fundalık, kızılcık, taflan, muşmula, avcı üzümü, defne, geyikdikeni, çobanpüskülü ve 500 m yüksekliğe kadar kestane, meşe ve kızılağaçlarla çok çeşitli ağaçlar bulunur. 38 köy orman içinde ve 87 köy orman kenarındadır. Ormanlardan tomruk, maden direği, sanayi odunu, kâğıtlık odun ve yakacak odun elde edilir.
Ormanların devamlılığının sağlanması, yaşlı ormanların gençleştirilmesi, bozuk ve verimsiz ormanların rehabilite edilmesi ve ağaçlandırılması ile genç ormanların bakımının yapılması amacıyla ağaçlandırma, silvikültür ve fidan üretimi artarak devam etmektedir.
SANAYİ
Trabzon ilinde sanayi son senelerde hızla gelişmektedir. Yakın bir gelecekte bir sanayi merkezi olmaya namzet bir ilimizdir. Trabzon’da sanayinin yapısı tarıma dayalı KOBİ niteliğindedir. İldeki Gayrisafi katma değerin sektörel dağılımı içerisinde sanayi sektörünün payı, hizmetler sektörüne oranla daha düşüktür.
İmalat sanayi içinde gıda sanayi yatırımları belirgin olarak diğer yatırımlardan ayrılmaktadır. İmalat sanayi içinde siyah çay, fındık, un ve kepek, süt ürünleri, balık yağı ve unu, hazır giyim, mefruşat, ayakkabı, kereste, beton direk, mobilya, lastik ve plastik ürünler, otomotiv yan sanayi ürünleri, çimento, sac, bıçak ve ahşap gemi inşası sayılabilir.
10 kişiden az işçi çalıştıran sanayi iş yeri sayısı 2.000’e yakındır. Bunların çoğu metal eşya ve makine imalatıdır. Trabzon bir transit limanı olduğu için yedek parça imalathaneleriyle çeşitli tamirhaneler vardır.
ULAŞIM
Trabzon Doğu Karadeniz Bölgesinde Samsun’dan sonra ikinci ulaşım merkezidir. Hava, kara ve deniz ulaşımından istifade eder.
Karayolu: Trabzon ve ilçelerinin büyük kısmı Sinop’tan Hopa’ya kadar uzanan kıyı yolu üzerindedir. İlin güney, batı ve doğusunda yol durumu yeterli değildir. Yolsuz köy sayısı % 10’dur. Trabzon-Gümüşhane-Erzurum yoluyla Doğu Anadolu ve İran’a bağlanır. İl sınırları içinde devlet yollarının uzunluğu 251 km ve il yollarının uzunluğu 225 km’dir.
Denizyolu: Trabzon Limanı, Samsun’dan sonra Karadeniz’in ikinci önemli limanıdır. Limanın uzunluğu 440 m’dir. Aynı anda üç gemi yanaşabilir. Günlük yükleme boşaltma kapasitesi bin tona yakındır. Trabzon limanı tesisleri genişletilmektedir. Trabzon-İran transit ticaretinde çok önemli bir yeri vardır.
Hava Ulaşımı: Trabzon’a 5 km mesafede havaalanı vardır. Yaz-kış İstanbul ve Ankara arasında karşılıklı seferler yapılmaktadır. Yazın sefer sayısı fazladır.