Ordu
ORDU TARİHİ YERLER
COTYORA ( Bozukkale)
Ordu ili’nin ilk kuruluş yeri olarak bilinen Cotyora (Kot Türklerinin yurdu) Kod Yurdu halk arasında Bozukkale, yapılan araştırmalara göre Bizanslılarca XI. yüzyılda yapılan küçük bir gözetleme kulesi olduğu anlaşılmıştır. Ordu – Samsun karayolu üzerinde il merkezine 2 km mesafede deniz kenarındadır. 2. derece arkeolojik SİT alanı olarak tescillidir.
ÇAMAŞ HİSARBEY KÖYÜ KAYA MEZARI
Çamaş İlçesi, Hisarbey Bey Köyü, Çevlik Gölü Mevkiinde yer almaktadır. Girişin üst kısmında kabartma olarak üçgen alınlık şeklinde süsleme yapılmıştır.
Girişin üst kısmında kabartma olarak üçgen alınlık şeklinde süsleme yapılmıştır. Girişin ön kısmı ana kaya kenarından 40 cm içeri oyularak vurgulanmıştır. Karye yakın dikdörtgen planlı mezar odasında seki yer olmaktadır. Girişin sağındaki sekinin üzerinde 40 cm yüksekliğinde 45 cm genişliğinde bir niş bulunmaktadır. Mezar girişinin dış ön tarafında 55 x 130 cm ölçülerinde 20 cm derinliğinde ana kayaya oyulmuş lahit teknesine benzer bir bölüm bulunmakla beraber işlevinin ne olduğu tam olarak anlaşılmamıştır.
DELİKKAYA KAYA MEZARI
Delikkaya Kaya Mezarları İl merkezine 10 km mesafedeki Delikkaya köyü sınırları içerisinde bulunur. Tek odalı, sütunsuz ve alınlıklı, çift sütunlu girişe sahip, 3 kaya mezarı mevcuttur. Delikkaya Köyü’ne adını veren kayalıkların doğusunda yer almaktadır. Mezarın yer aldığı kayalık yerden yaklaşık 40 m yüksekliktedir. Anıtsal bir görüntüye sahip olan mezara, sarp ve dik kayalığın tam ortasına gelecek kısma yapıldığından ulaşılamamaktadır.
DİKENLİCE KAYA MEZARI
Ordu, Gürgentepe ilçesi Dikenlice Köyü’nde bulunur. Kayalıklara oyulmuş 15 adet kaya mezarı bulunmaktadır. Mezarlar tek odalı olup içerisinde ölünün konulduğu sekiler vardır.
KALEKÖY KALESİ KAYA MEZARLARI
Ünye İlçe merkezinin 7 km batısında Kale köyü sınırları içinde yer alan Ünye Kalesi’nin güneydoğusunda ve etek kısmındaki kayaya oyulmuştur. Kayaya düzgün bir şekilde oyulmuş olan mezarın girişi Dor düzenli Yunan tapınakları formunda düzenlenmiştir.
Genel görüntüsü ve işçiliği itibariyle Bölgenin Helenistik Dönem sanatını en iyi yansıtan kaya mezarıdır. Tepe akroterinde gücü simgeleyen Arslan kabartması tahrip olmuştur. Köşe akroterlerinden birinde kanatlarını açık pozisyonunda bir kartal kabartması bulunmaktadır. Diğer köşe akroteri oldukça tahrip olduğundan üzerindeki betimleme tespit edilememiştir. Üçgen alınlıklı kaya mezarının alınlığında antitetik iki figür olduğu düşünülmektedir ancak tahribattan dolayı kesin olarak tespit edilememiştir. Alınlığın alt bölümünde 7 adet triglyph ve bunların arasında 6 adet methop bulunmaktadır. Methoplarda betimleme yapılmamıştır. Giriş açıklığının önü, ön oda tarzında yapılmış olup bu bölümün yanları iç bükey kavislidir. Girişin ve ön oda tarzındaki bölümün yan yüzlerinde, ortaçağda, mezarın dini amaçlı olarak kullanıldığı dönemde yapılmış fresklere ait kalıntılar görülmektedir.
Oldukça yüksekte olan mezara çıkılamadığından dıştan görüldüğü kadarı ile tanımlanmıştır. Kalenin etek kısmı oyularak yapılmıştır. Girişi antik grek tapınaklarındaki gibi alınlık formunda düzenlenmiş, yanları iç bükeydir kavislidir, iç kısımlarına freskler bulunmaktadır. Helenistik döneme ait vadi boyunca birçok mezara rastlanır.
KARDEŞLER KÖYÜ KAYA MEZARI
Ordu İli Ulubey İlçesi Kardeşler Köyü Küçük Çukur Mahallesi Evliya Harmanı karşısında yer alan İnönü Mevkiindeki kaya kütlesinin üst kısmında yer almaktadır.
Dikdörtgen bir niş içerisine alınmış ön cephe ve bu cephenin ortasındaki 53 x 54 cm’lik ebatlarındaki bir açıklıkla mezar odasına geçilmektedir. Mezar odası içerisinde 30 cm eninde 10 cm derinliğinde ve 132 cm uzunluğunda ölü çukuru yer almaktadır. Mezar odası içinde ovalimsi ve beşik tonoz şeklinde tavanı vardır. Oldukça iyi korunarak günümüze gelmiştir.
SUCUALİ KAYA MEZARI
Çamaş ilçesi Sucuali Mahallesi, İnüstü mevkiinde bulunmaktadır. Mezar odası kareye yakın planlı olup yaklaşık 2 x 2 m ölçülerindedir. İçerisi su ve taşlarla dolu olduğundan mezar odasında seki olup olmadığı ya da kaç adet olduğu tespit edilememiştir. Mezar odasının tavanı semerdam şekilli olup tavandan kaya üzerine kadar oyulmuş yaklaşık 30 cm çapında dairesel bir açıklık olup bu açıklığın işlevi anlaşılamamıştır.
Bu uygulama kaya mezarında alışık olmadığımız bir özelliktir. Mezar odasının girişi 40 x 35 cm ölçülerinde kareye yakın bir şekildedir. Ön cephesi ana kaya kenarından 60 – 70 cm içeriye doğru oyularak ön oda tarzında yapılmıştır.
TOZKOPARAN KAYA MEZARI
Ünye İlçe merkezine 5 km uzaklıkta Gürpınar köyünde bulunmaktadır. Mezar girişi büyük yuvarlak kemerli ve derin iniş vardır, buradan içiçe iki odaya geçilmektedir.
KALELER
Bolaman Kalesi ve Hazinedaroğlu Konağı: Ordu – Samsun karayolu üzerinde Bolaman Beldesi’nde yer almaktadır. Ordu – Bolaman arası 30 km’dir. Fatsa – Bolaman 4km civarıdır. Fatsa ilçesi Bolaman beldesinde denize doğru hafifçe sokulan burun üzerinde, zincirleme bir şekilde inşa edilmiş kaledir. Gözetleme ve karakol görevi için iç ve dış olmak üzere iki bölümden oluşmuştur. İç kale kalenin batı ucunda yer almakta, çok yüksek duvarlardan oluşmuş, kesme taşlar kullanılmıştır, içinde bazilika planlı küçük bir şapel bulunmaktadır, iç kale üzerine 18. yüzyılda ahşap bir konak yapılmıştır. Kademoğlu Konağı olarak bilinen bu ev, iç kale üzerine çift cumbalı olarak yapılmıştır. Bölgemizin sivil mimarlık örneğini teşkil eder. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından aslına uygun olarak onarılmıştır. 2009 yılında Geleneksel El Sanatları ve Yöresel Yemekler Lokantası olarak hizmete açılmıştır.
Cıngırt Kalesi Fatsa: Ordu – Fatsa 33 km, Fatsa – Cıngırt Kalesi 5 km mesafededir. Yapraklı köyü sınırları içerisinde yer alan Cıngırt Kalesi, MÖ 301 – 63 yılları arasında tek ya da çok sayıda kayaya oyulmuş tünel şeklinde, güvenli olarak suya ulaşabilen basamaklı tünellerin, bu tip kale yerleşmeleri için karakteristik olduğunu göstermektedir. 1.Derece arkeolojik sit alanıdır.
Gençağa Kalesi: Ordu – İkizce arası 92 km, İkizce – Ünye arası 30 km’dir. İlimiz İkizce ilçesi Karlıtepe köyü sınırlarında sarp bir kaya kütlesi üzerinde yer almaktadır. Fazla hasar görmemiştir. 13. yüzyılda Hacıemiroğulları Beyliği zamanında yapılmıştır. Temaşa imkânı yüksek bir kaledir. 1. derece doğal ve arkeolojik SİT alanı olarak ilan edilmiştir.
Gölköy Kalesi: Gölköy ilçesi Kale mahallesinde yer alır. Tek kapılı geniş alana sahip olarak inşa edilmiştir. İlçeye hâkim durumda, gözetleme ve savunmaya elverişli olarak yapılmıştır. Kale girişinin solunda silindir şekilli bir burç ve gözetleme kulesi yer almaktadır.
Göller Köyü Kalesi: Çatalpınar ilçesi, Göller köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Çevreye hâkim kayalıklar üzerinde kurulmuş olup, sur kalıntıları, sarnıç ve yerleşim izlerine rastlanılmaktadır.
Kaleköy Kalesi: Mesudiye ilçesine 6 km mesafede bulunan Kaleköy sınırlarında bulunur. Üç kümbet kalıntısı ve kaya mezarları vardır. 14. yüzyılda yapıldığı bilinmekte olup, eski mezar taşları mevcuttur. Büyük sur duvarları, kümbet kalıntıları ve tarihi mezarlardan oluşan kalıntılar bulunmaktadır.
Kurul Kalesi Yerleşkesi: Ordu İli merkezine 13 km mesafedeki Bayadı köyü sınırlarında bulunan sivri bir kaya üzerine kurulmuş 1. derece arkeolojik ve doğal sit alanı olup, antik bir yerleşmedir.
250 – 300 adet merdiven gün ışığına çıkarılmıştır. Kazı esnasında bulunan pişmiş topraktan çatı kiremitleri, duvar örgüsü seramik parçaları incelenmiş ve MÖ II. ve I. yüzyılda yerleşim yapıldığı tespit edilmiştir. Yapılan çalışmalar ile piknik alanı düzenlenmiştir. Alan içinde tarihi dehliz ve su sarnıcı bulunmaktadır. Yürüyüş parkurları, oturma grupları, seyir terasları yapılmış olup, ışıklandırılmıştır. Mükemmel temaşa zirvesidir. Ordu tarih turizminin önemli yerlerindendir.
Kuşfenak Kalesi: Kumru İlçesi sınırları içerisinde bulunmaktadır. Merkeze 3 km mesafededir.
Meletios Kalesi: Mesudiye ilçesine 15 km. uzaklıkta Yeşilçit köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Yeşilçit köyünün doğusunda doğal kaya blokları üzerine kurulmuştur. Ana kayanın oyulması ile oluşturulmuş merdiven ile kaleye ulaşım sağlanmaktadır. Yörenin en eski yerleşim yeri olarak kabul edilmektedir.
Ünye Kalesi: Ünye ilçesinde Ünye - Niksar karayolunun 7. kilometresinde yolun solunda kalan bir tepenin üzerinde kurulu, ilçenin 5 km güney doğusunda, 2500 yıllık bir kaledir. Kale köyü sınırları içindedir.
Yalçın dik yamaçlar üzerine kurulan duvarlar ve sütreler hala yeniliğini korumakta, turistlerin ilgisini çekmektedir. Kale çevre yüzeyine göre çok yüksek olduğu için XI. - XII. yüzyıllarda müstahkem mevki olarak kullanılmıştır. Kapısı 5 m yüksekliğinde olup, incelemeler bu kapının II. Midridat zamanında yapıldığı ihtimalini kuvvetlendirir mahiyettedir.
Kale girişi güneydoğudadır, bu cephede yerden 10 m yüksekliğinde, genişliği 3 m, yüksekliği 2 m Tetrasil bir kaya mezarı bulunmaktadır. Mezarın üçgen alınlığının her üç noktasında birer kabartma kartal bulunmakta, sağ uçtaki kabartma iyi korunmuş durumdadır. Zirveye yakın bölgede 45 derece meyille kuzeybatı yönünde iki adet dehliz ve bir sarnıç bulunmaktadır.
CAMİLER
Atik İbrahim Paşa Cami: Ordu Merkezde bulunmaktadır. Camii 1770 yılında Atik İbrahim Paşa tarafından kütük camii olarak inşa edilmiş fakat zaman içinde tahrip olması sebebiyle 1802 yılında tekrar inşa edilmiştir. Camii dikdörtgen planlı, iki şerefeli bir minaresi vardır. Camiinin en güzel kısmı barok tarzında yapılmış olan mihrabıdır.
Aziziye (Yalı) Camii: Ordu Şehir merkezinde bulunmaktadır. Sultan Abdülaziz zamanında ahşap olarak yaptırılmış zaman içinde yıkılmaya başlayınca 1890 yılında Kadı Zade Hasan Efendi tarafından kesme ve moloz taş ile yeniden inşa ettirilmiştir. Minberi oldukça eğimli ve yüksektir. Camii üç katlı olup pencere ve kapı kenarları ovaldir.
Çayır Camii: İkizce – Çaybaşı yolu üzerinde Çaybaşı’na 4 km mesafede İçeribükü köyünde bulunmaktadır. Çaybaşı ilçesi sınırlarında bulunan Çayır Camii, aynı ilçenin Güney istikametinde bulunan Kargalı Ahşap Camisiyle bire bir benzerlik taşır. Bu caminin de ne zaman ve kim tarafından yapıldığı belli değildir. Avluda bulunan çeşmede Hicri 1281 ve 1288 tarihleri işlenmiştir. Miladi 1864 – 65 ile 1871 yıllarına karşılık düşen bu tarihler, caminin ve şadırvanın inşa edildiği tarihler olabilir. Çaybaşı Ahşap camileri ve Çayır Camii Çaybaşı ilçesinde bulunan 4 ahşap cami yapım tekniği bakımından benzerlikler taşımaktadır. Ayrıca her biri yerleşim alanlarının sınırına yani köylerin kesiştiği noktalara kurulmuşlardır. Minareleri yoktur. Hepsi de Cuma namazına yönelik işlevleri nedeniyle Cuma Camisi olarak inşa edilmiş ve Kargılı Ahşap Camii dışında hepsi kullanılmaktadır.
Efirli Camii ve Mezarlığı: Ordu ili Perşembe arasında Efirli Köyü mevkiinde 6. km’sinde bulunmaktadır. Camiinin kitabesine göre 150 yıllık bir geçmişi bulunmaktadır. Tek şerefeli minaresi olan camiinin mihrap ve iç kapısı orijinaldir.
Hamidiye (Hükümet) Camii: Ordu ili Merkez, Saray Mahallesi Hükümet Caddesi üzerinde bulunan camiinin yapım tarihi 1890 – 1892’dir. Küçük ve kare planlıdır. Dış yapısı ahşap ve taş malzemeden yapılmıştır. Ordulu şair ve eski Ordu Belediye Başkanı Tıflı Efendi tarafından yazılmış bir kitabesi vardır.
Kestane Köyü Camii: Ordu İli Gülyalı ilçesi Kestane Köyü’nde bulunmaktadır. 1890 – 1900 yıllarında yapılmıştır. Kesme taştan iki katlı olarak inşa edilmiştir. Kuzey cephesinde dört sütunla üç bölüme ayrılmış son cemaat yeri vardır. Caminin tüm cephelerinde mazgal şeklinde toplam 18 adet pencere vardır. Caminin ibadet kısmına ahşap bir kapıyla girilmektedir. Mihrabı taştan olup iki yanındaki sütunceler hariç yenilenmiştir. Minber de ahşap olup sonradan yapılmıştır. Caminin kuzeybatı köşesinde yer alan minare 1978 yılında eklenmiştir.
Laleli Cami: İkizce ilçe merkezinde bulunmaktadır. Laleli Çivisiz Camii tamamen ahşap olan camide dayanıklı olan pelit ağacından yapılmıştır. 1560-1600 yılları arasında yapıldığı bilinmektedir. Uzun yıllar herhangi bir restorasyon çalışması yapılmayan camii 2012 yılında restorasyonu tamamlanarak ibadete açılmıştır.
Saray Camii: Ünye’de, Kaledere Mahallesi, Saray Bahçesi Sokak’ta bulunan camii 1816 yılında dikdörtgen planlı olarak “Ünye Taşı”ndan yapılmıştır. Zaman içinde tahrip olmuş olsa da eski orijinalliğini korumaktadır.
Selimiye Camii: Merkez Selimiye Mahallesinde yer alan camii Cumhuriyet döneminde yapılmıştır. Orta Camii’nin 18. yy’da yapılan mihrabı bu camiye yerleştirilmiştir. Camii 1995 yılında Vakıflar Birliği tarafından onarılmıştır.
Tekke (Kargılı) Camii: Çaybaşı ilçesinin Kargalı Mahallesi’nde yer alan bu cami ve mektebi, yapım tarihleri ve inşa biçimi olarak Çaybaşı Çayır Camisi’ne benzemektedir. Her iki cami ve mekteplerin ne zaman ve kim tarafından yaptırıldıkları kesin olarak bilinmemektedir. Çayır Camii şadırvanı üzerinde yer alan Hicri 1281 ve 1288 / MS 1864 – 65 ve MS 1871 tarihlerinden, her iki caminin de bu tarihlerde inşa edilmiş olabileceğini düşündürmektedir.
Plan düzeni ve harimde kadınlar mahfilinde yer alan süslemeler dolayısıyla Kargalı Cami, XIX. yüzyılın ikinci yarısına tarihlendirilebilir. Harimin kuzey duvarı kaldırılarak kuzey revak, iç mekâna dâhil edildiği, 1905 yılında camide önemli bir tadilatın yapıldığı belirtilmektedir.
Yeni Cuma Camii: Ordu – Çaybaşı arası 94 km’dir. Çaybaşı ile Tekkiraz arasında kalan bölgede, Yeni Cuma Camii bulunmaktadır. Çaybaşı’na 2,5 km. uzaklıktadır. Türklerin ahşapla tanışıklığı tarih sahnesine çıktığı çok eski dönemlere rastlar. Göçebe yaşam tarzının sürdüğü yıllarda, daha kolay olması nedeniyle ahşap malzeme kullanmışlar, kıl çadırların yanında ahşap barınaklar kurmuşlar ve yiyeceklerini serender adını verdikleri ahşap korunaklarda saklamışlardır. İslamiyet’in kabulü ve Türklerin Anadolu’yu yurt edinmelerinin ardından, kırsal bölgelerde sürdürdükleri konar – göçer yaşantısına uygun olarak ahşap camiler inşa etmişlerdir. Çantı adını verdikleri bir teknikle çivi kullanılmadan yapılan camiler, Türk ahşap geleneğinin günümüze ulaşan en eski örnekleridir. Ünye ve çevresine ait ahşap camilerden bir kısmı günümüze kadar gelmeyi başarmıştır. Cuma camisi olarak bilinen bu camilerin ayakta kalanları, Kargılı Ahşap Camisi dışında halen işlevini sürdürmektedir. Yeni Cuma Mahallesi’nde bulunan ahşap cami, bulunduğu mahalleye kendi adını vermiştir. İnşa edildiği yer itibariyle, birçok yerleşim birimini kapsayacak biçimde orta noktadadır.
TÜRBELER
Emir Yakup Kümbeti: Ordu ili Korgan – Tepealan, Koçcuağar Köyü sınırları içerisinde bulunmaktadır. Danişment Gazi’nin komutanlarından olan Emir Yakup, 1105 yılında Türkler ile Trabzon Devleti arasında geçen savaşta esir edilmiştir. Burada 900 senelik büyük bir şehit mezarlığı vardır.
Şeyh Abdullah Türbesi: Ulubey İlçesi Şeyhler köyündedir. 14. yy yöreye gelen Şeyh Abdullah, zora düşenlerin yardımına koşması nedeniyle vefatından sonrada insanlar tarafından unutulmamıştır. Türbe Turkuaz çinilidir. Bir tane mescit vardır. Bu yörede Şeyh Abdullah’ı anma törenleri vardır.
Şid Abdal Türbesi ( Şidlü Dede): Kabataş ilçesi Kuzköy sınırları içerisinde bulunan Türbe 14. yüzyılda yöreye gelen Türklerden Şid Abdal’a aittir. Yörenin Türkleşmesine öncülük etmiş bir büyük hoca ve şeyhtir.
Tuzak Köyü Türbesi: Ordu İli, Akkuş ilçesi Tuzak köyünde bulunan 7,5 x 5 m ebadında dikdörtgen planlı türbedir. Derviş Mehmed adında bir zata ait olduğu bilinmektedir. Ahşap yapıda olup, iki kısımdan oluşmaktadır.
Yunus Emre Türbesi: Ünye İlçesi, Karşıyaka Mahallesinde Ünye Sanayi Sitesi çıkışında yoldan 3 km içeridedir. Yunus Emre’nin
"İndik Rum’i kışladık
Çok hayr ü şer işledük
Oney (Ünye) oldu son durak
Göçtük El-Hamdülillah"
Dörtlüğünden Ünye’yi ziyarette bulunduğu ve burada vefat ettiği, ebedi istirahatine çekildiği söylense de, bu mezar Yunus Emre’nin makamı olabilir.
KİLİSELER
Düz Mahalle Kilisesi: Ordu ili Düz Mahalle Sinema Sokakta bulunan Kilise 19. yy ikinci yarısından sonra Rumlar tarafından yapılmıştır. Dikdörtgen planlı, ön taraflarında beşik kemerler bulunmaktadır. Duvarlar gri renkli taşlardan yapılmıştır. Bir süre itfaiye binası olarak hizmet verdikten sonra restore edilerek 75. Yıl Cumhuriyet Sahnesi olarak hizmete açılmıştır.
Mesudiye Kültür Merkezi (Eski Kilise): Mesudiye ilçesi Kışla mahallesinde yer almaktadır. Kültür Merkezinin (Kilisenin) girişi düzgün ve işlenmiş renkli kesme taşlarla vurgulanmıştır. İç mekân üç nefli olarak düzenlenmiştir. Tescilli olan kilisenin restorasyonu tamamlanarak, Kültür Merkezi olarak hizmete açılmıştır.
Muzadere Kilisesi: Ordu İli, Mesudiye ilçesi Topçam Beldesi Muzadere Yaylasında yüksek ve engebeli bir arazinin tepesinde bulunmaktadır. Dikdörtgen planlı, tek nefli olan kilisenin doğu cephesinde geniş bir apsis bulunmaktadır. 19. yy ortasında yapıldığı düşünülmektedir. Oldukça tahrip edilmiş durumdadır.
Taşbaşı Kültür Merkezi (Eski Cezaevi-Kilise): Ordu İl Merkezi Taşbaşı Mahallesi, kentsel SİT alanı içerisindedir. Kilise doğu-batı istikametinde, dikdörtgen tarzında yapılmıştır. Doğuda büyük bir apsis, yanlarda iki küçük apsis bulunmaktadır. Kilisenin ana mekânı iki sıralı üç sütunla üç nefe ayrılmıştır. Kilisenin semardam çatısı, sütunlarla desteklenen kemerlerle taşınmaktadır. Tamamı kesme taştan yapılmış, (kubbe hariç) günümüze kadar ayakta kalabilen, bir bazilika şeklinde yapıdır. 1853 yılında yörede yaşayan Ortodoks Hıristiyanlar tarafından yapılmıştır. 10 Nisan 2000 tarihinden bu yana Kültür Merkezi (çok amaçlı salon) olarak kullanılmaktadır.
Yalı Kilisesi: Ünye İlçesi Merkez Ortayılmazlar Mahallesinde bulunmaktadır. 19. yy’ın 2. yarısında yörede yaşayan Rumlar tarafından ibadet amaçlı yaptırılmıştır. Belediye tarafından yakın zaman kadar düğün salonu ve depo olarak kullanılmıştır. 2010 yılında Ünye Belediyesi tarafından 10 yıllığına Kültür ve Turizm Bakanlığımıza devredilmiştir. Restorasyon sonrası Kültür Sanat Merkezi olarak hizmet verecektir.
Yason Kilisesi: Ordu’nun Perşembe ilçesinin 22 km batısında, Yason Burnu üzerinde yer almaktadır. Burun üzerinde yer alan kalıntılar, geçmişte burada büyük bir kasabanın varlığını göstermektedir. Yason Feneri’ne de ev sahipliği yapan bu burunda rastlanan kilise yıkıntısı, kasabanın en büyük dini ayin yerlerinden biridir. Akın, yağma ve yakıp yıkmalar sonucu yok olan bu kilisenin üzerine, Rumlar tarafından yeniden bir kilise inşa edilmiştir. İşte bahsi geçen Yason Kilisesi de bu kilisedir. Kilisenin kapısında yazan 1866 tarihi de Yason Kilisesi’nin onarım tarihini belirtmektedir.
Yason Kilisesi, bugün Çam Burnu olarak anılan yerde Zeus’a adanan bir tapınağın yerine inşa edilmiştir. Duvarlarında çeşitli renklerde kesme taşlar kullanılan Yason Kilisesi’nin gövdesindeki bu taşlar, kendisinden önce yapılan kilisenin taşlarıdır. Bazı taşların üzerinde çeşitli yazılar yer almaktadır.
KÖPRÜLER
Akoluk Köprüsü: Ulubey ilçesi Akoluk Köyünde bulunmaktadır. Tahmini 150 – 200 yıllık bir köprüdür.
Başkotanı Köprüsü: Mesudiye ve Kabadüz sınırı üzerinde bulunmaktadır. Melet ırmağının Mesudiye ilçesi ile Kabadüz ilçelerini birbirinden ayırdığı sınır üzerinde bulunan Başkotanı köprüsü, iki ilçe arasındaki yerleşim yerleri arasındaki ulaşımı sağlamaktadır. 1875 – 80 yılarına tahmini olarak tarihlendirilen köprü günümüze kadar varlığını sürdürmüş ve halen ulaşımda kullanılmaktadır.
İl genelinde benzer mimari anlayışta birkaç benzeri olsa da Başkotanı köprüsü 20 metreye yakın uzunluğu iki metre genişliği ve estetik yapısı vasfıyla diğerlerinden ayrılmaktadır. Yörede Başkotanı Deretam Köprüsü olarak bilinen ve asma köprü anlayışıyla tamamen ahşaptan inşa edilmiştir.
Kemer Köprü: Ordu Merkez Selimiye Mahallesinde bulunmaktadır. Ordu İli Merkezde Bülbül deresi üzerinde bulunan tek saçaklı düzgün kesme taştan 1890 - 1895 yılları arasında yapılmıştır. Tek gözlü yuvarlak kemerli ve tabanı taş döşelidir. 1982 yılında onarım görmüştür. İlin tarihi köprülerinden biridir.
Kestane Köyü Kemer Köprüleri: Gülyalı ilçesine bağlı Kestane köyündedir. 1890 – 1900 yıllarında yapılmıştır.
Sarpdere Köprüsü: Ulubey ilçesi Karakoca Mahallesinde bulunmaktadır. Tahmini 150 – 200 yıllık bir köprüdür. Sarpdere Köprüsünün restorasyonu 2012 yılında tamamlanmıştır.
HAMAMLAR ve KAPLICALAR
Çifte Hamam: Ünye ilçesi Kaladere mahallesinde yer almaktadır. Soğukluk ve sıcaklık mekânlarından oluşmuş, dikdörtgen planlıdır. Kesme taş kullanmış ve iki büyük kubbe ile örtülmüştür.
Eskipazar Büyük Hamam: Ordu Merkeze bağlı Eskipazarda bulunmaktadır. Eskipazar Büyük Hamamı 16. yy yapılmış bir eserdir. Günümüze harap bir durumda ulaşmıştır. Restorasyon çalışmalarına Kültür ve Turizm Bakanlığımızca tamamlandığında Eski mezar taşlarının ve yörede kullanılan taş eşyaların sergileneceği bir mekân olacaktır.
Eskipazar Küçük Hamam: Ordu Merkez Eskipazarda bulunmaktadır. Eskipazar Küçük Hamamı 18. yy yapılmış bir eserdir. Günümüze harap bir durumda ulaşmıştır. Projeler tamamlandığında Botanik Bahçesi içerisinde bir mekân olarak değerlendirilecektir.
Ünye Saray Hamamı: Ünye İlçe merkezinde Kaledere mahallesinde bulunmaktadır. Dıştan dikdörtgen şeklindedir. Soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmektedir. Kesme taş ve yığma taştan yapılmıştır. Dış cephe yüzeyi, kubbeler ve pencere söveleri onarım görmüştür, halen kullanılmaktadır. Orijinali kilise olan yapı sonradan hamama dönüştürülmüştür.
Sarmaşık Kaplıcaları: Ordu'nun Fatsa ilçesine 10 km mesafede olan Sarmaşık Kaplıcaları, sağlık yönünden oldukça yararlı bir kaplıcadır. 47 C sıcaklıkta olan Sarmaşık Kaplıcalarının suyu çelik ve kükürtten oluşuyor. Özellikle romatizmalılar için şifa kaynağı olduğu söylenmektedir.
ÇEŞMELER
Kirazlimanı Çeşmesi: Merkez Kirazlimanı Mahallesinde bulunmaktadır. Kesme taştan kübik görünümlü, dar saçaklıdır. Çevresi dikdörtgen çerçeveye alınmıştır. Çerçeve içerisi bantla ikiye bölünmüş bantın üst kısmında 3 satırlık Arapça yazıt, alt kısmında ise suyu aktarmakta olan bir musluk yer almaktadır. Kitabesine göre Hicri 1327 (MS 1911) yaptırılmıştır. Çürüksulu Ali Paşa çeşmesi ve Keçiköy çeşmesi olarak bilinir.
Oluklu Çeşme: Ordu İli, Kabadüz İlçesi, Harami Köyü Oluklu Mahallesinde bulunan çeşme, Kültür ve Tabiat Varlıkları Kurulunca korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı özelliği göstermesi nedeniyle tescil edilmiştir.
Zaferi Milli Mahallesi Çeşmesi: Ordu Merkez, Zaferi Milli Mahallesi, Yüksek Sokakla Çocuk Geçidi Sokağın birleştiği yol üzerinde olan tarihi çeşme, Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulunca korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı özelliği göstermesi nedeniyle tescil edilmiştir.
KONAKLAR – EVLER
Ünye Müze Ev: Ünye Merkez, Cumhuriyet Meydanı, Hükümet Konağı arkasında bulunmaktadır. Restorasyonu yapılan tarihi Ünye Evi 16. yy da Mimar Sinan’la başlayan Osmanlı mimarisini yansıtmaktadır. Geleneksel Türk ahşap işçiliğinin tüm özelliklerini yansıtmaktadır.
“Ünye Müze Ev” öncelikle, mimari anlamda eski bir Ünye evinin iç ve dış mekânlarıyla otantik bir sunumudur. Ünye Evi’nin mimari yapısı yanında eski el işlemeleri, mutfak eşyaları ve çeşitli gereçlerle donatılan günlük kullanım nesneleri yıllar önce yaşanan bir Ünye’nin günümüze taşınmasıdır.