Ordu

ORDU  COĞRAFYA

​

Ordu, kuzeyinde Karadeniz, doğusunda Giresun, batısında Samsun, güneyinde Sivas ve Tokat illeri ile çevrilidir. Konumu 40-41 derece kuzey paralelleri, 37-38 derece doğu meridyenleri arasındadır.

​

İklim

Kıyıya paralel uzanan dağlar, iklim ve bitki örtüsü bakımından İl’i birbirinden farklı iki kesime ayırmıştır. Kıyı kesiminde yazları serin, kışları ılık, her mevsim yağışlı tipik Karadeniz iklimi hüküm sürerken, iç kesimlerde ise yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlı olan karasal iklim özelliklerinin etkili olduğu görülmektedir. Ordu, Batı Karadeniz’den daha fazla, Doğu Karadeniz kıyı şeridinden biraz daha az yağış alır. Yıllık ortalama yağış miktarı kıyı kesiminde 1034,5 mm, iç kesimlerde ise 860 mm. dolaylarındadır. Senenin ortalama olarak 157 günü yağışlı geçmektedir. Sahil boyunca bölgede kurak geçen hiçbir aya tesadüf edilmez. Yıllık kuraklık indisi çok nemli sınıfına girer. Bitki örtüsü de aynı şekilde çok nemli orman sınıfına girer. Nemli sahalar doğuya doğru gidildikçe artar. Yıllık ortalama sıcaklık 14,3 °C, ortalama nisbi nem % 74,7, ortalama deniz suyu sıcaklığı 15,4 0C ve ortalama güneşli gün sayısı 58 gündür. En sıcak ay Ağustos, en soğuk ay Ocak ayıdır. Tespit edilen en yüksek sıcaklık 1994 yılı Haziran ayında 37,3 °C’dir. En düşük sıcaklık 1976 yılı Şubat ayında – 6,7 °C’ dir. Uzun yıllar içerisinde ortalama olarak 9 donlu gün tespit edilmiştir. Kar yağışı kıyılarda çok azdır ve yerde kalma süresi kısadır. İç kesimlerde ise kar yağışı daha yoğundur ve kış mevsimi uzun sürer. İlimizin bitki örtüsü, iklim özellikleri ve yükseltiye bağlı olarak kıyı ile iç kesimler arasında farklılık göstermektedir. Bol yağış alan kuzey kesimi, kara ikliminin hâkim olduğu güney (iç) kesimine göre bitki örtüsü bakımından oldukça zengin durumdadır. Arazi dağılımı içerisinde 202.893 hektar ile en büyük alanı kaplayan ormanlar İlimiz topraklarının % 34'ünü oluşturmaktadır. Kıyıdan 800 m. yüksekliğe kadar olan alanlarda İl ekonomisinin en önemli ürünü olan fındığın yetiştirildiği fındık bahçeleri hâkimdir. Bununla birlikte fındık bahçeleri arasında mısır, patates ve diğer tarla ürünlerinin yetiştirildiği tarla arazileri ile kestane, kızılağaç, gürgen, meşe, kayın, karaağaç ve akçaağaç türlerinden oluşan ormanlıklara da rastlanılmaktadır. 1.000 metrenin üzerindeki alanlar mera ve yaylaları oluşturmaktadır. Yayla kesimlerinde köknar, ladin ve sarıçam ağaçlarından oluşan orman öbekleri ve orman altı bitki türleri görülmektedir. 2.000 m. üzerinde ise genel olarak tüm Karadeniz Bölgesi’ne egemen olan alpin çayırlıklar yer alır.

​

Bitki örtüsü:

Ordu il toprakları yaz ve kış yemyeşildir. Kıyılarının ılık ve bol yağışlı olması, bitki örtüsünün zengin olmasını temin etmektedir. Kıyı şeridi 1500 m yüksekliğe kadar meyve ağaçları, ormanlar ve fundalıklarla kaplıdır. Ordunun Karadeniz kıyısında Akdeniz bitkilerine rastlanır. Geniş fındık bahçeleri yanında incir, böğürtlen, mandalina, portakal ve limon gibi meyvelerle ısırgan otu, papatya, nane ve baklagiller gibi bitkiler ile mersin ve defne ağaçları oldukça çoktur.

 

Flora

Sosyo-ekonomik gelişme üzerinde doğrudan etkisi bulunan arazinin kullanım amaçlarına göre dağılımı bakımından İlimizin mevcut durumu şu şekilde özetlenebilir: 

a) Ordunun 595.200 hektar olan toplam arazisinin %43,9’u tarıma uygundur. Tarıma elverişli arazi varlığı bakımından %33 olan Türkiye ortalamasının üzerinde olmasına rağmen, arazi yapısı ve iklim özellikleri nedeniyle ürün çeşitliliği ve tarım potansiyeli açısından zengin değildir.

b) Orduda arazinin %33,8'ini oluşturan orman alanları Türkiye geneline göre daha geniş bir alanı kaplamaktadır. Ülke genelinde ormanlık alanların toplam arazi içindeki payı  %27'dir. 

c) Hayvancılık açısından büyük önem taşıyan çayır-mera alanları il arazisi içinde % 8,4 paya sahip iken, bu oran Türkiye genelinde %26'dır.

d) Yerleşim yerleri ve tarım dışı araziler toplam arazinin %13,9'unu kaplarken, bu oran Türkiye geneli için %14 düzeyindedir.

Ordunun arazisinin % 43,9’u tarım alanı, % 33,8'i orman ve fundalık alan, % 8,4'i çayır ve mera alanı, %13,9'u ise yerleşim alanı ve tarım dışı araziden oluşmaktadır. Doğu Karadeniz Bölgesi'nin tek ürüne bağımlı tarımsal yapısının yoğun bir şekilde hissedildiği Ordu’da hâkim ve alternatifsiz tarım ürünü konumunda olan fındık, aynı zamanda Ordunun ekonomik yapısını şekillendiren temel ürün olma özelliğine de sahiptir. Tarımsal faaliyetlerin ağırlıklı olarak fındık tarımı üzerinde yoğunlaşmasının yanı sıra, sınırlı bir düzeyde var olan sanayi sektörü de büyük ölçüde fındık ve fındık mamullerine dayalı olarak gelişme imkânı bulabilmiştir.

​

Fındık, Ordunun ekonomisi için vazgeçilmez bir üründür. Ekonomik değer taşıyan en önemli ürünü olması itibariyle, kıyı ilçeleriyle birlikte sahilden 1.000 m. yüksekliğe kadar olan bölgenin belli başlı geçim kaynağıdır. Aynı zamanda, başka amaçla kullanılmayan yer yer %80 - %90 civarında meyile sahip arazilerin de tarım arazisi olarak değerlendirilmesini sağlamaktadır. Ayrıca, ağaççık şeklindeki yapısı ile erozyon kontrolünde de önemli bir yeri vardır. Fındık bilindiği gibi, özellikle birinci standart bölge olarak adlandırılan Ordu, Giresun ve Trabzon illerinin birinci derecede önem taşıyan geleneksel ürünüdür. Türkiye fındık üretiminin yaklaşık % 25’ini karşılayan Ordu, yıllık ortalama 140-180 bin ton fındık üretimi ile Türkiye fındık üretiminde 1. sırada yer almaktadır. 2012 yılında 660.000 ton olarak gerçekleşen Türkiye fındık üretiminin % 22’si (145.353 ton) Ordudan elde edilmiştir. Fındık üretiminde ocak başına ortalama verim 1 kg’dır. Ürün çeşitlendirme kapsamında bulunan ürünler; kivi, ceviz, elma, böğürtlen, çilek, karayemiş, maviyemiş ve Trabzon hurmasıdır.  Fındığı destekleyici ve ek gelir getirici ürün yetiştirme çalışmaları kapsamındaki bu ürünlerden özellikle kivinin üretiminde kısa zamanda çok büyük gelişme sağlanmıştır. 2012 yılında 2.645 dekar alanda 6.707 ton kivi üretimi gerçekleştirilmiştir. Kivi üretiminde ağaç başına ortalama verim 53 kg’dır. Ordu Türkiye kivi üretiminin %18’ini karşılamaktadır. İlimizde ürün çeşitliğini artırmak ve üreticilere yeni gelir kaynağı sağlamak amacıyla kesme çiçek yetiştiriciliği konusunda da çalışmalara başlanılmıştır.

 

Ordunun başlıca geçim kaynağı fındık olup arazi ve iklim yapısı tarla ve sebze tarımına yeterince uygun değildir. Mısır ve patates en fazla üretilen tarla ürünleri arasındadır.  Özellikle iç kesimlerinde üretimi yapılan diğer tarla ürünleri çavdar, yulaf, yem bitkileri, kuru baklagiller, buğday ve arpadır. Ancak bu ürünlerin üretimi, ekonomik açıdan önem arz etmeyecek kadar düşüktür. Genellikle aile ihtiyacını karşılamak için yapılmakta olan sebze üretimi Türkiye sebze üretimi içinde önemsiz bir yere sahiptir. Türkiye genelinde tarım alanlarının   %3,48’inde sebze tarımı yapılırken, Ordu’da sebze üretimi yapılan alan %0,52’de kalmaktadır. Sebze tarımının gelişmesini engelleyen en önemli faktör uygun ve yeterli arazinin olmamasıdır.

 

Fauna

Ordu’da hayvancılık, ekonomik bir faaliyet alanı olarak yeterince gelişmemiştir. Ordunun sert topografyasının ve engebeli arazi yapısının bir sonucu olarak, dar ve oldukça küçük alanlara yerleşmiş bulunan aile işletmeleri genellikle kendi ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olarak az sayıda, 3-4 baş hayvan besleyebilecek imkânlara sahip bulunmaktadır.

​

Arıcılık, İlde yıllar itibariyle büyük gelişme gösteren ve başlıca geçim kaynaklarından birini oluşturan önemli bir ekonomik faaliyettir. Arıcılık için son derece elverişli iklim ve floraya sahip olan Ordu, arıcılıkta Türkiye’nin en önde gelen illerinden biridir. Yaklaşık 5.000 ailenin 487.214 kovan ile arıcılık yapmakta, yıllık ortalama 10 bin ton bal üretimi ile Türkiye bal üretiminde ilk sıralarda yer almaktadır. 2012 yılında, Türkiye bal üretiminin % 12,85’ini karşılamıştır.

​

Ordu’nun balıkçılık potansiyeli, Türkiye ve Karadeniz balıkçılığı içerisinde önemli bir yer teşkil etmektedir. Bir sahil kenti olması ve merkez ilçe ile birlikte 4 ilçesinin deniz kenarında bulunması nedeniyle, balıkçılık ilimiz ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. İlde su ürünleri yetiştiriciliği yapan 36 adet işletme bulunmaktadır. Bu işletmelerin 29 adedi tatlı sularda olup tümünde alabalık üretimi yapılmaktadır. Bunların toplam üretim kapasitesi ortalama 200 ton/yıldır. Denizde bulunan 7 adet işletmede ise alabalık ve levrek balığı üretimi yapılmaktadır. Bu işletmelerin toplam üretimi ise ortalama 1.200 ton/yıldır. 

 

Fiziki Yapı

Ordu il toprakları çok dağlıktır. Ovalarının miktarı sadece % 0,5’tir. % 83,5 dağlık ve % 16’sı platolardan meydana gelir.

 

Ordu ilinin jeolojik yapısını, II. Zamanda oluşan lavlarla, kuzey batı ve güney doğu yönlerinde uzanan volkanik kütleler meydana getirmiştir.

​

Ordu ili toprakları, II. Ve III. Zamanda oluşmuştur. İl topraklarının jeolojik devirlerine ait izler, Aybastı ve Gölköy yöresindeki kömür yataklarında, ilin volkanik dağlarında, Gölköy`ün tektonik çöküntüsüyle sahilin IV. Zamanında oluşan alüvyonlu birikintili düzlük ve ovacıklarda açık olarak gözlenilebilmektedir.

Dağlar

En önemlileri Canik ve Karagöl Dağlarıdır. Canik Dağları Karadeniz’e ve güney sınırına paralel olarak uzanır. Karagöl Dağı ise Ordu-Giresun sınırında yer alır. Karagöl Dağı 3105 m, Göndeliç tepesi 2789 m, Yaylı tepe 2619 m, Eğriçu tepesi 2288 m, Seyir tepesi 2103 m, Kabak tepesi 1910 m, Kuşkaya 1900 m, Fındıkaları tepesi 1660 m yüksekliğe sâhiptir.

​

Canik Dağları üzerinde Gürgentepe Geçidiyle Haçbeli Geçidi bulunur. Bu geçitlerle Ordu’yu Sivas’a bağlar. Canik Dağlarından çıkan ve Karadeniz’e dökülen sular bazı plato ve yaylalar meydana getirmişlerdir. Bazı yerleri 2000 metreyi geçer. Yaylalar bitki örtüsü bakımından zengindir ve küçükbaş hayvancılığa müsaittirler.

 

Yaylalar
Çambaşı, Keyf Alanı, Perşembe, Düzdağ, Yedigöz ve Güllüyazı başlıca yaylalarıdır.

Ovalar

Ordu ilinde geniş ova yoktur. Kıyıda ve akarsu boylarında bazı düzlükler vardır. Bu düzlükler ise çok verimlidir.

 

Akarsular

Ordu ilindeki akarsular, kaynaklarını sahile paralel uzanan dağlardan alarak, derin ve dik yamaçlı vadilerle kıyıya ulaşır. İl arazisinin jeolojik yapısı dolayısıyla fazla miktarda erozyona neden olurlar. Bu yüzden de sahile ulaştıkları yerlerde küçük düzlükler meydana gelir. Bu alanlar, akarsuların sürüklediği topraklarla örtülmüş, verimli tarım toprakları haline gelmiştir.

​

Akarsuların eğimleri fazla ve yatakların düzenlenmemiş olduğu için, sel karakteri gösterirler. Eriyen karlarla beslenen akarsular, devamlı yağışlarla büsbütün kabararak yatakları çevresindeki ekili-dikili topraklar üzerinde büyük hasar meydana getirirler.
 

İlin başlıca akarsuları, doğudan itibaren Turnasuyu, Melet, Civil, Akçaova, Ilıca, Bolaman, Elekçi, Cevizdere, Curi ve Akçay’dır. Bu akarsuların en uzunu 125 km ile Melet’tir. Bu akarsu aynı zamanda Orta Karadeniz ile Doğu Karadeniz`in birbirinden ayıran sınırdır.

 

Göller

İl topraklarında büyük göl yoktur. Sâdece buzul göller vardır. Karagöl Dağının 3000 m yükseklikteki krater gölü, 15 km uzağındaki Ulugöl ve Fatsa yakınındaki Gaga Gölüdür.

​

Gaga Gölü: Fatsa İlçesinin 10 km güneyinde Fatsa-Aybastı karayolu üzerinde 15 dönümlük bir alanı kaplamaktadır. Dinlenme ve mesire alanıdır, gölde balık bulunmaktadır. Özel Çevre Koruma Bölgesi olarak ilan edilmiştir. 80 dönümdür. Derinliği 75 m’dir. Gölde dört çeşit balık vardır.

 

Gökgöl: Gölköy İlçe merkezinde bulunan yerin altından kaynayan su ile oluşmuş doğal göldür. Suyu sodalı su özelliğindedir. Gölköy Belediye Başkanlığı tarafından çevre düzenlemesi yapılmıştır. Yeme içme yeri ve halkın dinlenmesine olanak verecek şekilde düzenlenerek hizmete açılmıştır.

 

Topçam Baraj Gölü: Mesudiye İlçesinde bulunan, 122 m yüksekliğe sahip olan ve enerji üretimine hazır hale getirilen barajda 2008 yılında su tutma işlemi sonunda bugün 910 metre derinliğe ve 3 bin kilometrekare alana ulaşacak bir göl ortaya çıkmıştır.

 

Ulugöl Tabiat Parkı-Gölköy [Krater Gölü]

 

Aybastı Perşembe Yaylası Göleti

 

Çambaşı Göleti: Kabadüz İlçesine bağlı, Çambaşı yaylasında bulunmaktadır.

 

Absut Yaylası Göleti-Korgan

 

Plajlar

Aktaş Plajı: Perşembe İlçesine 1 km mesafede Perşembe tünelinin hemen yanında bulunur. Plajı küçük ama temizdir. Her yıl Mayıs ayının 20’side ( Mayıs Yedisi) burada deniz şenliği olan Mayıs Yedisi günü düzenlenir.

​

Tepealtı Plajları: Gülyalı ilçesi Tepealtı mevkiinde bulunan plaj tesisleri; iki restoran, soyunma kabinleri, kamelyaları ile hem yazın hem de kışın hizmet vermektedir. Havaalanına 3 km. mesafededir. Denizi ve kumunun temizliği ile ünlüdür.

 

Mavi Ay Plajı: Fatsa- Ünye sınırında bulunmaktadır. Cankurtaranlıdır.

 

Bolaman Koyu Plajı: Fatsa İlçesi Bolaman mahallesindedir. Bölgenin en ünlü tarihi yapılarından Hazinedaroğlu Konağı'nın yanındaki koyda bulunmaktadır. Aynı yerde yine bölgenin en meşhur pidecileri bulunmaktadır.

 

Dolunay Plajı: Fatsa İlçesinde bulunmaktadır.

 

Belicesu-Timsah Kaya: Perşembe ilçesinin en batı noktasında bulunur. Kıyısı çok görkemlidir. Kumsalı küçük olması yanında kamp yapmaya müsaittir. Yeme içme yeri ve kır kahvesi bulunmaktadır.

 

Güzelyalı Plajı: Ordu Merkezde bulunmaktadır.

 

Çaka Plajı: Perşembe ilçesinin en otantik köşelerinden biri olan Çaka kumsalı Hoynat adası yakınındadır. Ekolojik kirlilikten uzak kalmış nadir plajlardandır. Çaka beyaz kum plajı, 1,5 km boyunca Türkiye' de nadir bulunan beyaz kuma sahip bir plajımızdır.

 

Efirli Plajı: Perşembe ilçesinin doğusunda Ordu il sınırları içinde bulunan Efirli Plajı, uzun yıllardan beri ilimizin önemli tatil yerlerinden biridir. Kamuya ait tatil kamp yerleri ile bilinen Efirli plajında yaz aylarında yeme- içme yerleri, müzik, eğlence mekânları hizmet vermektedir. Plajda gözetleme kulesi, cankurtaran ve atlama iskelesi bulunur.

 

Uzunkum Plajı: Ünye ilçesine 3 km mesafede bulunan uzunkum plajı üzerinde birçok otel, motel, pansiyon ve kamp alanları bulunmaktadır.

 

Şelaleler

Karaoluk (Çiseli) Şelalesi

Uzundere Şelalesi-Aybastı

Kurtboğazı Şelalesi-Akkuş

 

Kurşunçalı Şelalesi: Perşembe ilçesisin Selimiye köyü sınırlarında, Kurşunçalı Ormanları içinde bulunur. Şelalenin toplam yüksekliği 100m kadardır. Kamp, treking (Doğa Yürüyüşü) ve diğer doğa sporları için uygundur.

 

Ohtamış Şelalesi: Ulubey İlçesine 20 km, Ordu’ya 38 km uzaklıkta Ulubey ilçesi, Ohtamış Köyünde bulunan şelale, Karadeniz’in en büyük şelalesidir. 30 m yükseklikten 90 derecelik bir eğim ile dökülmektedir.

 

Pösküden Şelalesi: Kumru ilçesine 6 km mesafede bulunur. Burada, piknik alanı, balık çiftlikleri, ihtiyaç yerleri mevcuttur. Ailece görüp gezilecek yerlerimizdendir. Her türlü motorlu araçla ulaşım sağlanabilir.

 

Kazankaya Şelalesi: Çaybaşı İlçe sınırları içerisinde bulunan şelalelerdir. Doğal güzellikleri bakımından görülmeye değerdir. Doğal gezi parkuru konumundadır.

 

Yason Burnu: Perşembe İlçesinin 15 km batısında, Çaytepe köyü sınırları içindedir. 1.derece Arkeolojik, 2.derece doğal SİT alanıdır. Samsun – Ordu karayolu üzerinde deniz kenarında olması, 1869 yılında yapılan kilisenin onarılarak ziyarete açılması ve aslına uygun çevre düzenlemesi ile turizm cazibe merkezi haline getirilmiştir.

 

Hoynat Adası (Kuş Cenneti): Perşembe İlçesi’nin en önemli tarihi unsurlarından biridir. Ramazan Köyü sınırları içerisinde Hoynat Tüneli’nin hemen yanındadır. Eskiden gemicilerin depo ve sığınak olarak kullandıkları tahmin edilmektedir. Üzerinde sur kalıntısı bulunur. Martı ve karabatak kuşlarının yaşadığı bir kuş cennetidir. Tepeli Karabataklar’ın ülkemizde de yuva yaptıkları tek yerdir

 

KAPLICALAR
Ordu ilinde en önemli kaplıca Fatsa’nın Sarmaşık Köyü’ndeki Sarmaşık Kaplıcası’dır. 48 derece sıcaktaki suyun bileşiminde çelik ve kükürt bulunmaktadır. Bu suyun kadın hastalıkları, romatizma, böbrek taşı rahatsızlığı ile fizik tedavi konusunda yararlı olduğu bilinmektedir. Sarmaşık Kaplıcasının çevresindeki kalıntılardan anlaşıldığına göre, MÖ 1. yy’dan beri kullanılmaktadır.

 

Ordu ilindeki en önemli içime de Fatsa’nın Sazcılar Köyü’nde Sazcılar Kaynak Suyu’dur.